معنای «جهاد» در تعالیم اسلامی چیست؟

به گزارش سراج24؛ به اذعان صاحب‎نظران و کارشناسان، یکی از راه‌هایی که می‌توان مفاهیم کاربردی و مورد نیاز امروز جامعه را در بین مردم گفتمان کرد و به مسلمات فکری رایج بین مردم تبدیل کرد، حفظ آیات کلیدی قرآن توسط عموم جامعه است. مقام معظم رهبری به حفظ آیات کلیدی و مهمی که دست استعمار سعی در دورنگه‌داشتن جوامع اسلامی از آنان داشته است تأکید ویژه‌ای دارند.

جهت تحقق قرآنی فریضه جهاد تبیین نیاز به یک حرکت و جریان قرآنی هم‌افزای ملی، با پرچم‌داری جریان‌های مردمی و حمایت تمام قد ظرفیت‌های حاکمیتی و دولتی است. این جریان، در گام اول در ماه مبارک رمضان، جهت ادای فریضه فوری و قطعی جهاد تبیین و تقویت ایمان و امید مردم، به گفتمان‌سازی «زندگی با آیه‌ها» ی قرآن با محوریت ۵۰ فراز از قرآن کریم می‌پردازد. این حرکت فراگیر با بهره‌گیری از رسانه در ابعاد و سطوح گوناگون و با توجه به ظرفیت‌ها و اقتضائات ماه مبارک رمضان که مقارن با تعطیلات نوروزی است، با تقویت حلقه‌های میانی و ظرفیت‌های مردمی حاضر در میدان، به دنبال ایجاد یک حرکت ملی با هم‌افزایی تمام ظرفیت‌های مردمی و حکومتی است. در این حرکت، نگاه طیف گسترده‌ای از مردم نسبت به قرآن تصحیح می‌گردد. بخشی از مردم با ۵۰ فراز از قرآن کریم که طرحی منسجم از نظام فکری مکتب را ارائه می‌دهد آشنا می‌شوند و به حفظ کردن این آیات تشویق و ترغیب می‌شوند و شاهد کنشگری آنان خواهیم بود، چرا که در گام دوم انقلاب، باید مردم را از صرف استفاده به افاده و کنشگری سوق دهیم.

در این مسیر و جهت اتقان و احکام هر چه بیشتر، با هدف محوریت یافتن نظرات اندیشمندانی که نظام اندیشه‌شان بر اساس مبانی قرآنی شکل گرفته و در عین تسلط به مبانی قرآنی، نگاهی به عرصه واقع و عینیت جامعه نیز در آنها وجود دارد.

طرح زندگی با آیه‌ها در صدد است که عموم مردم را با مفاهیم آیات منتخب بیش از پیش آشنا کند و خبرگزاری مهر در مجموعه مطالب «زندگی با آیه ها» آیه منتخب هر روز به صورت تفصیلی صوتی و تصویری و مکتوب با بیان استاد محمدعلی انصاری مفسر قرآن کریم به تفسیر این آیات می‌پردازد.

یازدهمین قسمت آیه ۶۹ سوره عنکبوت است که خداوند می‌فرمایند: «وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ و آنها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند، قطعاً به راه‌های خود، هدایتشان خواهیم کرد؛ و خداوند با نیکوکاران است..!»

در این آیه نکاتی دارد که از آن چنین استخراج می‌شود:

این آیه که در عین حال آخرین آیه سوره عنکبوت است واقعیت مهمی را بیان می‌کند که عصاره‌ای از تمام این سوره و هماهنگ با آغاز آن است.

می‌فرماید: راه خدا گرچه مشکلات فراوان دارد، مشکل از نظر شناخت حق، مشکل از نظر وسوسه‌های شیاطین جن و انس، مشکل از نظر مخالفت دشمنان سر سخت و بی‌رحم، و مشکل از نظر لغزشهای احتمالی اما در اینجا یک حقیقت است که به شما در برابر این مشکلات نیرو و اطمینان می‌دهد و حمایت می‌کند و آن اینکه: «آنها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند قطعاً به راههای خود هدایتشان خواهیم کرد، و خداوند با نیکوکاران است» (وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ).

تعبیر به «جهاد» تعبیر وسیع و مطلقی است و هر گونه جهاد و تلاشی را که در راه خدا و برای او و به منظور وصول به اهداف الهی صورت گیرد شامل می‌شود، خواه در طریق کسب معرفت باشد، یا جهاد با نفس، یا مبارزه با دشمن یا صبر بر طاعت، یا شکیبایی در برابر وسوسه معصیت، یا در مسیر کمک به افراد مستضعف، و یا انجام هر کار نیک دیگر.

کسانی که در این راه‌ها به هر شکل و هر صورت برای خدا مجاهده کنند مشمول حمایت و هدایت الهی هستند.

بنابراین هر گونه شکست و ناکامی نصیب ما شود معلول یکی از دو چیز است: یا در جهاد کوتاهی کرده‌ایم، و یا اخلاص در کار ما نبوده است.

* برای رسیدن به هدایت ویژه‌ی الهی، تلاش لازم است و باید گام اوّل را خود انسان بردارد. «جاهَدُوا- لَنَهْدِیَنَّهُمْ»، چنانکه در جای دیگر می‌فرماید: «إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ»

*گاهی، یک گام و یک لحظه تلاش خالصانه، هدایت و نجات ابدی را به دنبال دارد. («جاهَدُوا» به صورت ماضی و «لَنَهْدِیَنَّهُمْ» به صورت مضارع و مستمرّ آمده است.)

* در مدیریّت و رهبری، لازم نیست تمام ابعاد کار از روز اوّل روشن باشد، همین که گامی الهی بر داشته شد، در وسط راه، هدایت‌های غیبی می‌آید. جاهَدُوا- لَنَهْدِیَنَّهُمْ

* آنچه به تلاش‌ها ارزش می‌دهد، خلوص است. فِینا

* راه‌های وصول به قرب الهی، محدودیّتی ندارد. سُبُلَنا

* به وعده‌های خداوند اطمینان داشته باشیم. «لَنَهْدِیَنَّهُمْ» (حرف لام و نون تأکید، نشانه‌های تأکید است)

*نشانه‌ی نیکوکار بودن، تلاش در راه حقّ و اخلاص است. جاهَدُوا فِینا- لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ

*همراه بودن خدای بزرگ با بنده‌ای ضعیف، یعنی رسیدن انسان به همه چیز.

إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ چنانکه در دعای عرفه‌ی امام حسین علیه السلام می‌خوانیم: «ما ذا فقد من وجدک و ما ذا وجد من فقدک» هر که تو را یافت، چه کمبودی دارد و هر که تو را از دست داد، چه دارد؟

*خداوند، هم راه قرب را به ما نشان می‌دهد و هم تا رسیدن به مقصد، دست ما را می‌گیرد. لَنَهْدِیَنَّهُمْ … لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ‌